Nidhamu Binafsi Katika Biashara
Sehemu ya 2 ya Triolojia Yangu Kuhusu Kanuni, Nidhamu, na Haki
Utangulizi
Makala haya ni Sehemu ya 2 kutoka kwenye triolojia ya makala zinazohusiana na kanuni za jumla za mwenendo wa biashara, nidhamu binafsi (katika biashara), na hatimaye mtazamo mpana zaidi wa dhana ya haki katika Kanuni ya Dhahabu.
Nidhamu Binafsi
Ufafanuzi mpana wa nidhamu binafsi, hasa kama tunavyoelewa leo, ulianzia mapema miaka ya 1500 (kuhusu kiingereza self-discipline). Ulimaanisha mafunzo na kujizuia kunakohitajika kufuata amri na kutenda kulingana na kanuni.1
Katika muktadha wa biashara, hilo lilisababisha swali: ni kanuni gani zinazopaswa kufuatwa? Jibu langu kwa swali hilo liliandikwa katika Sehemu ya 1: Kanuni za Mwenendo wa Biashara.
Hapa katika Sehemu ya 2, tutazingatia tabia, mwenendo, na shughuli ambazo mjasiriamali anapaswa kutumia kibinafsi ili kuongeza nafasi zake za kufaulu.
Kwa kawaida, tunapozungumzia nidhamu binafsi, tunazingatia masuala ya nguvu ya utashi na kujitawala ambayo lazima tujitahidi binafsi kufanya kile kinachohitajika kufanywa, hasa inapotukia kuwa ngumu au tunapohisi hatupendi kufanya hivyo.
Nimeandaa orodha ya masuala muhimu ya nidhamu binafsi ambayo nadhani Wajasiriamali Wapya wanapaswa kujitahidi kuyatumia kwa uangalifu wanapoanzisha biashara zao. Nimeunganisha vitu tofauti katika makundi matatu kuhusu Biashara: Uongozi, Mwelekeo, Stadi.
Orodha iliyo hapa chini inashughulikia mambo muhimu ambayo tutajadili.
UONGOZI WA BIASHARA
Kuwa kiongozi: Upanga lazima ukate vikali.
Viwango vya kitaalamu: Jua jinsi ya kujiendesha.
Kupata ujuzi na maarifa: Endelea kujiboresha.
Udhibiti wa Hisia: Dhibiti hisia hasi; usiziruhusu zikuharibie.
Kujua lini pa kujiondoa: Kufanya maamuzi magumu ya kihisia.
MWELEKEO WA BIASHARA
Kuweka malengo: Naelekea wapi? Kwa nini?
Kuainisha vipaumbele: Ninapaswa kufanyia kazi nini sasa hivi?
Kuzingatia: Tekeleza vipaumbele kwa ufanisi.
Uzalishaji na Matokeo: Kufikia vitu vinavyoonekana dhidi ya kazi isiyo na tija.
STADI ZA BIASHARA
Nidhamu ya kifedha: Kuhifadhi rasilimali.
Uhasibu wa biashara: Zingatia fedha taslimu.
Swala la muda: Kusawazisha kazi zote zinazoshindana.
Leseni na taratibu rasmi: Usiruhusu urasimu ukuzuie.
UONGOZI WA BIASHARA
Katika sehemu hii tutajadili nidhamu binafsi inayohitajika kutoa uongozi muhimu kama nahodha halisi wa shirika changa la biashara.
Kuwa kiongozi
Kiongozi hakuwa kwa sababu ya jina, cheo, au wadhifa tu, bali zaidi kwa vitendo na maamuzi. Sharti kuu la kiongozi ni: Kutenda, Kuthubutu, Kuamua.2 Hii inahitaji ujasiri, uvumilivu, na nidhamu. Wajasiriamali wengi wapya hushindwa kujitokeza kwa mahitaji haya. Wanashika upanga wa kufanya maamuzi, lakini wanashindwa kuutumia. Wanaogopa kukata kauli. Wanasitasita na kuahirisha.
Upanga lazima ukate vikali. Na baada ya kupangua, matokeo hayawezi kubadilishwa wala kutenguliwa.3 Hii inatisha. Lakini hii ndiyo maana ya kuwa kiongozi. Baadhi ya maeneo ambapo Mjasiriamali Mpya anatakiwa kujitokeza ni pamoja na:
Kuweka Mipaka – wakati mwingine na marafiki na familia, wakati mwingine na nafsi: kutoweza kutenganisha biashara na maisha binafsi ni kosa la mara kwa mara linalohitaji nidhamu ili kuzuia kutokea kwake katika maeneo yote: muda, mkoba, bajeti, matumizi.
Kutokubali kuathiriwa na "miradi pendwa", matakwa/matamanio ya kibinafsi, wala mapendeleo na visivyopendeza. Hili ni gumu hata kwa watendaji wenye uzoefu. Mradi wa Iridium wa Motorola kimsingi uliizamisha kampuni na kusababisha kuvunjika kwake.
Fanya kinachohitajika kwa ajili ya biashara, si tu kile kinachopendeza au cha kufurahisha au kuvutia. Baadhi ya wajasiriamali wapya chipukizi wanaweza pia kuwa na wakati mgumu na hili.
Viwango vya Kitaalamu
Jua jinsi ya kujiendesha katika mazingira ya biashara. Katika Sehemu ya 1, tulijadili matarajio ya mtaalamu wa biashara. Hapa tunakumbusha kwamba inahitaji nidhamu binafsi kujilinganisha na viwango vya kitaalamu. Hii inahusu mavazi, lugha, mwenendo, utulivu wa kihisia, uwazi wa mawasiliano, uchapukaji, na maandalizi.
Jambo la kwanza kabisa lililofundishwa katika Mafunzo yangu ya Mauzo ya Dale Carnegie lilikuwa: "Uchapukaji ndio ishara ya kwanza ya uwajibikaji." Nilikuwa nimelegea kuhusu kuwahi kwa wakati kwenye mikutano. Lakini dharau inayoonyesha kwa kutothamini muda (na adabu!) ya mwenzako ni kubwa na haisahauki kamwe. Ikiwa hufiki angalau dakika 15 kabla ya miadi, umeshachelewa.
Acha ujana, uwe mtaalamu! Acha kujifanya kwamba viwango hivyo viko chini yako, au kwamba ni kikwazo kwa utambulisho wako wa kitamaduni, au kwamba wewe ni tofauti, au kwamba wewe ni wenye huru sana n.k. n.k. Haijalishi kama unafikiri matarajio haya yanatokana na utamaduni na wakati fulani (sema Ulaya Kaskazini karne ya 19).
Viwango vya mtaalamu wa biashara vinatumika kwa kila mtu na bila shaka vinatokana na tamaduni zenye nguvu kiuchumi na kiviwanda, bila kujali unatazama kipindi gani cha historia. Hali hiyo ndiyo asili ya jamii ya kibinadamu popote pale. Ukitaka kufanikiwa, lazima uzungumze lugha moja sawa na ufanye mwenendo wako kwa namna ileile ya kitaalamu inayotarajiwa.
Kupata Stadi na Maarifa
Endelea kujiboresha, hasa unapoanzisha biashara. Unapaswa kujua zaidi kuhusu fani yako ya biashara kuliko mtu mwingine yeyote. Ikiwa hujui historia ya fani yako, utaonekana kuwa mwepesi, si makini (hata mzaha), na bila shaka huko tayari kuaminiwa fursa kubwa za biashara. Mara nyingi kwenye Project Runway (idhaa ya runinga marekani), kwa mfano, washiriki (hasa wale wenye uwezo) walidharau na kushushwa hadhi kwa kushindwa kujua mitindo, staili, na sanamu za mitindo za Karne ya Ishirini. Na walikuwa sahihi. Unapaswa pia kujua kinachoendelea katika fani yako katika masoko yote makuu: mitindo, changamoto, wageni, uvumbuzi mpya au bidhaa, n.k.
Udhibiti wa Hisia
Udhibiti wa hisia hurejelea uwezo wa kusimamia hisia hasi na kutoziruhusu zikakuvurugia juhudi zako kubwa za kufanikiwa. Wajasiriamali wengi wachanga hawawezi kufanya hivi, hivyo wanaharibu kazi zao ngumu. Lazima ujichambue mara kwa mara ili uweze kung'oa tabia hizi za kujiumiza. Nitataja maeneo mawili makuu hapa chini.
Kuahirisha na Uvivu
Kuahirisha ni tabia ya kuweka mambo kando, kuchelewesha, kupunguza umuhimu, kupunguza kipaumbele. Uvivu – wa kiakili na kimwili – ingawa unafanana na kuahirisha, ni kukwepa kutumia juhudi na kukutana na matatizo.
Zote mbili ni breki ya mara kwa mara kwenye maendeleo yako. Kwa kawaida huonekana kuhusiana na ratiba, upangaji, utekelezaji wa kazi, ukamilifu katika kukamilisha matokeo (eti, inatosha…), kutaja machache.
Mkutuo Kuelekea Wastani
“Siyo misukumo yako yanayopitia wala mawazo ya kipaji, bali tabia zako za kila siku akilini ambazo zinadhibiti maisha yako.” (P. Yogananda)
Watu wengi ni wa wastani. Hiyo si tusi; ni urejeshaji rahisi wa maana ya wastani. Kwenye grafu ya kawaida ya kengele4 (ya sifa yoyote unayotaka kuzingatia), 95% ya idadi ya watu huanguka ndani ya +/- 2σ ya kiwango cha kati, na safu hii hivyo inachukuliwa kuwa wastani (mchoro hapa chini).
Hutaki kufikiria kwa grafu za kengele? Ubongo wa binadamu huunda taswira za ulimwengu unaouzunguka kwa utaratibu huu. Njia pekee ambayo binadamu wanaweza kukabiliana na mawasiliano makubwa na yanayoendelea ya hisia ni kwa uwezo wa ubongo kujumuisha, kuunda taswira, na kupuuza usuli5 katika ulimwengu unaouzunguka.
Na wastani si upekee. Upekee (yaani, mafanikio, katika fani ya biashara na michezo ya kitaalamu) kwa ufafanuzi uko mbali kwenye kingo za Grafu ya Kengele, katika eneo la 7σ. Kwa mfano, chini ya 1% ya wachezaji wa Mpira wa Kikapu wa Chuo cha Division-I huchaguliwa kujiunga na NBA, na chini ya 10% ya wachezaji wa NBA6 wangeweza kuchukuliwa kuwa mashuhuri au wa kipekee.
Lengo langu ni nini? Uwastani unakuletea kufeli kibiashara. Lazima uwe wa kipekee katika maeneo yote na kupitia nidhamu binafsi pigana na mielekeo yako ya ndani inayokusukuma, kukulazimisha, kukurejesha kwenye wastani.
Kujua Lini pa Kujiondoa
Wakati mwingine inabidi ukate umeme. Umwage maji kwenye bwawa. Ufungue parachuti. Uache tu (kwa muda).
Kufanya maamuzi magumu ya kihisia kama haya ni vigumu mno na kunahitaji nidhamu binafsi kukabiliana na ukweli na kufanya yaliyo bora zaidi.
Uelekezaji wa Biashara
Kwa hili tunamaanisha, nidhamu binafsi inayohusiana na kuelekeza biashara (yaani: kutoa mwelekeo kwa wadau wa biashara yako).
Kuweka Malengo
Kama kiongozi, wewe ni nahodha wa meli. Nahodha na wafanyakazi wote wanapaswa kujua meli inaelekea wapi. Vinginevyo, utajuaje unapofika? Na kwa nini inaelekea huko? Inahitaji nidhamu kuweka lengo mahususi lenye vipimo, ratiba, viwango, na matokeo yanayoonekana njiani.
Kuweka Vipaumbele
Mara tu mtu anapojua Malengo, swali linalofuata ni: Ninapaswa kufanya kazi gani sasa hivi ili kusonga kuelekea lengo? Kuweka vipaumbele ni ramani inayoongoza chaguzi. Inakuonyesha maeneo muhimu zaidi. Unahitaji kuweka vipaumbele kuchagua mambo sahihi ya kuzingatia.
Kumbuka bado tunazungumzia tu nidhamu binafsi. Kuna hatua nyingi kutokana na mtazamo wa mchakato ambazo hufanyika ili kufanikisha mambo haya yote. Lakini kama nidhamu, ni muhimu kwa mjasiriamali kuhakikisha yeye binafsi anajilinganisha na mambo haya.
Kuzingatia
Kuzingatia kunahusu kutekeleza vipaumbele kwa ufanisi.
"Ninawezaje kufanya kazi kwa ufanisi kwenye kile nilichoamua ni muhimu?" Kuzingatia ni kitendo cha kusonga kuelekea lengo hilo bila kukengeuka. Bila hiyo, hata kazi muhimu zaidi huenda zisiwahi kufanyika. Kuzingatia kunahusu usimamizi wa muda, umakini, na kuepuka usumbufu.
Uzalishaji na Matokeo
Kufikia vitu vinavyoonekana dhidi ya kazi isiyo na tija. Mtu anaweza kuwa na shughuli nyingi lakini asiwe na tija wala ufanisi. Kuwa na nidhamu binafsi ya kufikia matokeo yanayoonekana (tija) ambayo ni matokeo kuelekea kufikia lengo kunahusisha kujitawala.
STADI ZA BIASHARA
Haya ni maeneo ya msingi yanayohitaji nidhamu binafsi na yanahusiana zaidi na stadi za kibinafsi.
Nidhamu ya Kifedha
Kauli mbiu yako: Hifadhi rasilimali; weka akiba, usitumie. Fedha taslimu ndio uhai wa biashara. Inapopungua, biashara huisha. Lakini kwa mjasiriamali mpya anayeanza na mtaji mdogo mfukoni, ni rahisi (na kufurahisha!) kutumia, kutumia, TUMIA! Inahitaji nidhamu kubwa kupunguza gharama, kuahirisha manunuzi, na kuepuka kuiga ukamilifu kama Steve Jobs katika kila kitu kinachoundwa.
Uhasibu wa Biashara
Zingatia fedha taslimu. Uwekaji hesabu na uhasibu vitaonekana kama shughuli zenye kuchosha zaidi, zisizovutia kabisa, na zenye kuumiza ambazo zimebuniwa kutesa akili yako ya ujasiriamali yenye kusisimua na kuifanya iwe donge gumu.
Utakuwa na mielekeo mikali ya ama kukabidhi (uwekaji hesabu), kuahirisha (kuchelewesha), au kuficha. Ndio maana hii iko kwenye orodha ya nidhamu binafsi.
Hauwezi kufanya hivi kabisa. Lazima ujue, angalau kila wiki, biashara yako inasimama wapi kwa mapato, matumizi, na fedha taslimu benki. Lazima ujue mtiririko wako wa fedha na mahitaji ya karibu ya fedha hizo.
Usimamizi wa Wakati
Usimamizi wa wakati, dhihirisho la nidhamu binafsi kwa wajasiriamali wenye shughuli nyingi, unahusu kusimamia siku ya kazi ili kumaliza kazi muhimu kwa wakati bila kuchoka au kupoteza rasilimali. Ni kitendo cha kuendelea kusawazisha ili kuhakikisha kila kazi muhimu ya biashara inatimia, ikihitaji uwezo mkubwa katika kupanga, vifaa, kukabidhi, ufanisi, na nidhamu.
Usimamizi wa wakati ni kusawazisha mipira yote inayochezewa.
Leseni na Taratibu Rasmi
Usiruhusu urasimu ukufunge. Inahitaji nidhamu binafsi kutii mahitaji rasmi.
Hakikisha umetumia muda kujifunza ni leseni, dhamana, kanuni, vibali, ada, kodi, na usajili gani utahitajika kwa biashara yako, kabla ya kuanzisha biashara yako. Jua lini unapaswa kuomba hizi, muda wa maandalizi ni upi, adhabu ni zipi kwa kuchelewa au kutofuata sheria. Hakikisha mpango wako wa biashara na mtaji wa kuanzisha unajumuisha uwekezaji huu. Ikiwa itabidi uchelewe, jua ni muda gani wa nyongeza utaruhusiwa.
Katika Sehemu ya 3, tutatafakari kuhusu ulimwengu wa mawazo ya Haki na Kanuni ya Dhahabu. Huenda tukazungumzia kidogo hata kuhusu karma!
etymonline.com, DISCIPLINE: “Kwa Kiingereza, maana ya "mafunzo ya kijeshi" inathibitishwa kuanzia mwishoni mwa karne ya 15, kupitia dhana ya "mafunzo ya kufuata amri na kutenda kulingana na sheria;" ile ya "mwenendo wa utaratibu kama matokeo ya mafunzo" ni kutoka karibu na 1500.”
Bogue, E. Grady. The Enemies of Leadership. New York: McGraw-Hill, 1978.
Methali: Yaliyokwisha kumwagika hayazoleki.
Sharma, Rishi. “Why is Normal Distribution Bell Shaped?”, Medium, Jan 12, 2019; https://medium.com/@rishisharma2628/why-is-normal-distribution-bell-shaped-80a784955e92
Kupuuza usuli: Ubongo hutenganisha kikamilifu data ya kuona – kwa mfano – katika seti ndogo ya vitu vilivyo mbele (vilivyo na umuhimu wa sasa) dhidi ya seti kubwa ya vitu vinavyoonekana kutokuwa muhimu na hivyo kuwekwa nyuma. Mchakato huu huzingatia umakini na rasilimali za utambuzi kwenye chochote kinachotambuliwa kuwa mbele. Ubongo hufanya hivi na data zote za hisia: kuona, kusikia, kugusa, n.k.
Asilimia kumi (ya wachezaji wa NBA) inawakilisha takriban 7 x 10-9% ya idadi ya watu duniani, ambayo iko katika safu ya uwezekano wa 7σ; wa kipekee.